کتاب‌هایی که منتشر نمی‌شوند سپانلو دوران بیماری و بستری شدن در منزل را در تنهایی سپری می كند. تنها دلخوشی شاعر؛ كتاب هایی هستند كه او ترجمه یا سروده و به ارشاد سپرده تا منتشر شوند اما كتاب ها در ارشاد مانده اند: زندگینامه ی شاعر، نمایشنامه های عادل ها و شهروندان، افسانه ی شهر گمنام و....
محمدعلی سپانلو كه هنوز درد و رنج ناشی از دو عمل جراحی را پشت سر نگذاشته است، این روزها از ناحیه ی استخوان پا هم دچار آسیب شده و استخوان پای وی از بالای ران، دچار شكستگی شده است.
سپانلو، كه بیش از شصت كتاب منتشر كرده است و یكی از شناخته شده ترین شخصیت های ادبی ایران در دیگر كشورهاست، می گوید: اگر وضعیت كتاب هایم به همین روال ادامه یابد، دیگر روحیه ای برایم باقی نخواهد ماند. با این حال اصرار دارد كه بگوید: دست از نوشتن خواهم كشید.(همین طور كه می گویم منعكس كنید لطفا؛ خودش می گوید).
دلیل دلتنگی محمدعلی سپانلو، منع انتشار شدن تاریخ شفاهی اوست. سری تاریخ شفاهی، مجموعه گفت وگوهایی است كه به بررسی زندگی، آثار و روابط و زندگی شخصی نویسنده ها و شاعران بزرگ ایران می پردازد. دبیر این سری كتاب ها محمدهاشم اكبریانی، شاعر و داستان نویس است.
بیش از شصت كتاب منتشر كرده ام و شش كتابم در ارشاد مانده است. با این وضعیت دیگر روحیه ای برایم باقی نمانده است. دست از نوشتن خواهم كشید
از این سری كه در نشر ثالث منتشر می شود، مجلدهای متعددی به چاپ رسیده است اما مجلد مربوط به زندگی و آثار محمدعلی سپانلو در ارشاد متوقف شده است.
سپانلو، شاعر، مترجم و منتقد، در ارتباط با این كتاب با ایلنا، می گوید: خسته و بی روحیه در بستر دراز كشیده ام. بعداز عمل پانكراس و كیسه صفرا در منزل، روزگارم را در منزل می گذراندم كه چهار هفته ی پیش پایم شكست. در مخمصه ی درد و گرفتاری، باخبر شدم كه تاریخ شفاهی زندگی ام كه مجموعه ی مفصلی بود، منع انتشار شده است.
شاعر شهر تهران، درباره ی این كتاب می گوید: كتاب، متشكل از گفت و گوهایی با من است كه از خصوصی ترین خاطره هایم تا گفت وگوهایم با شخصیت های بزرگ ادبیات جهان را دربرمی گیرد. گفت و گو با لویی آراگون، آگاتا كریستی، نجیب محفوظ و چند نویسنده ی بزرگ دیگر در این كتاب گنجانده شده است. خاطراتی هم از شاعران بزرگی همچون شاملو، اخوان، رویایی و منوچهر آتشی و دوستان نزدیك من در كتاب آورده شده است.
نكته ی جالبی درباره ی این كتاب هست. در جاهایی من از نظام هم دفاع كرده ام. پایش هم شجاعانه می ایستم. بسیاری از دوستان در خاطراتشان از این مسائل می گذرند. اما من گفته ام
سپانلو می گوید: با فروغ در نمایش؛ مرغ دریایی؛ چخوف تمرین می كردیم كه درگذشت...
او تاكید می كند: نكته ی جالبی درباره ی این كتاب هست. در جاهایی من از نظام هم دفاع كرده ام. پایش هم شجاعانه می ایستم. بسیاری از دوستان در خاطراتشان از این مسائل می گذرند. اما من گفته ام. یكی از این مسائل این بود كه درباره ی مسائل مربوط به آغاز انقلاب توضیح دادم كه این نظام نبود كه ترورها را شروع كرد. می شد مثل برخی دیگر از دوستان از برخی مسائل بگذرم و كتابی بی خاصیت تحویل دهم.
محمدعلی سپانلو ادامه می دهد: بیش از شصت كتاب منتشر كرده ام و شش كتابم در ارشاد مانده است. با این وضعیت دیگر روحیه ای برایم باقی نمانده است. دست از نوشتن خواهم كشید. بخصوص با وضعی كه برای تاریخ شفاهی پیش آمد، متاثر شدم. این كتاب سال های كودكی و جوانی و دانشگاه، سال های شعر و ترجمه و تاسیس كانون نویسندگان، سال های مجلات مختلف، رویایی، اخوان، شاملو و بسیاری دیگر را دربرمی گرفت.
حتی شوخی های شاملو را با آیدا با حضور ذهن ذكر كرده ام. همه ی این ها خواندنی بود. این كتاب می توانست مرجعی از تاریخ شفاهی شعر مدرن ایران باشد.
یك نمایشنامه از آلبر كامو به نام عادل ها هم در ارشاد دارم. جالب است كه چاپ نهم این نمایشنامه در ارشاد خوابیده است ولی همین نمایشنامه با ترجمه ی مترجم دیگری منتشر شده است
سپانلو ادامه می دهد: دفترهایی مانند خانم زمان و قایق سواری در تهران در شعر ایران نظیر ندارد. نگاه تازه به تاریخ و شهر جدید در ایران، زبانی كه در این دفترها هست، همه ی این ها به شعرهایم تازگی بخشیده است. بعداز اینكه من نباشم، قضاوت روشن تری از كارهایی كه در ادبیات این مملكت كرده ام؛ صورت خواهد گرفت.
او ادامه می دهد: یك نمایشنامه از آلبر كامو به نام عادل ها هم در ارشاد دارم. جالب است كه چاپ نهم این نمایشنامه در ارشاد خوابیده است ولی همین نمایشنامه با ترجمه ی مترجم دیگری منتشر شده است. كتاب های دیگری هم در ارشاد دارم. یك نمایشنامه از هلن سیكسو، یك نمایشنامه از كامو به نام شهروندان و ترجمه ای از یكی از آثار گراهام گرین به نام مقلدها. این ترجمه هم چاپ چهارمش در ارشاد مانده است.
شاعر، منظومه ای هم به نام “افسانه ی شهر گمنام” در ارشاد و منتظر مجوز دارد.
درخصوص كتاب تاریخ شفاهی زندگی محمدعلی سپانلو، دبیر این سری، هاشم اكبرانی، می گوید: این كتاب به زندگی حرفه ای، اجتماعی، سیاسی و خصوصی محمدعلی سپانلو می پردازد.
اكبریانی می گوید: باتوجه به اینكه سپانلو از شخصیت های تاثیرگذار ادبیات ایران بوده است و روابط گسترده ای با دیگر اهالی ادبیات و هنر ایران داشته است، خاطرات او بخش مهمی از تاریخ ادبیات مدرن ایران است. بنابراین، تاریخ شفاهی زندگی سپانلو، تاریخ زندگی دیگر نویسندگان ایران نیز خواهد بود.
بخش کتاب تبیان
